Türkçede renk adlarıyla özel ad yapımı

Abstract

Türkçe renk adları açısından çok zengin bir dildir. Ancak bu zenginliğe rağmen renk adlarının dil bilimsel işlevselliği ve özel ad vermedeki yeri üzerine çalışmalar oldukça yeni ve yetersizdir. Bu çalışma, renk adlarının ad bilimindeki yeri ve Türkçe özel ad vermedeki işlevini ortaya koymaya çalışmaktadır. Bu çalışmada ilk önce harita ve sözlük gibi temel kaynaklardan özel adlar taranmış, daha sonra bu özel adlarda kullanılan renk adlarının sıklık ve içerik analizi yapılmıştır. Türkçe özel ad vermede, toplam 17 farklı renk adının kullanıldığı görülmüştür. Dilin çevrim alanında daha uzun süredir var olan, kara, ak, gök ve sarı gibi kadim renk adları daha fazla tercih edilmiştir. Bu renk adları, daha eski tarihlerden bu yana kullanılageldiklerinden daha geniş bir kavram alanına sahiptir. Farklı özel ad türlerinde bazı renk adları, kavram alanlarındaki anlamlara göre daha çok tercih edilebilmektedir. Kişi adları, kadim renk adlarının yanında daha yeni renk adlarının da tercih edildiği dinamik bir alan olarak gözlemlenmiştir. Bu çalışma sonuç olarak Türkçe renk adlarının çok zenginliğini ve özel ad vermede dil bilimsel olarak işlevselliğini ortaya koymuştur.

Coining proper names through colour terms in Turkish
Abstract
Turkish is rich in colour terms. Despite the wealth of such terms in Turkish, studies into their linguistic functions and roles in coining and giving proper names are relatively new and inadequate. This study aims to explore the place of colour terms in onomastics and their function in giving proper names in Turkish. This study firstly created a corpus of proper names with colour names from a collection of important sources like maps and dictionaries, which was then followed by an analysis of frequency and content. This study documented 17 different colour terms used in Turkish proper names. Of these, older colour terms such as kara (black), ak (white), gök (blue), and sarı (yellow) are used relatively more frequently. It is apparent that these long existing colour terms have larger conceptual fields than those relatively newer colour terms. It was also observed that different types of proper names may attract different colour terms simply due to different meanings they hold in their conceptual field. It was also observed that antrophonomy, with a more vibrant use of relatively newer colour terms in naming human beings as well as a well employment of the older terms, constitutes a more dynamic domain. This study has documented the wealth and linguistic functionality of Turkish colour terms in coining proper names.

Keywords: colour terms; proper names; onomastique